samsun tarihi
samsun tarihi
Samsun,Küçük-Asya olarakda bilinen Anadolu yarımadasının kuzeyinde Orta Karadeniz Bölgesinde kızılırmak (Eski Halys alis) ile Yeşilırmak (Eski aris)in denize döküldüğü yerler arasındaki yörede Mert ırmağı ağzında kurulmuştur.
Samsunun tarih öncesi çağlarda nezaman ve nasıl kurulduğu hakkında kesin bilgiler yoktur.
Kentin güneyindeki Dündar tepe höyüğünde yapılan arkeolajik araştırma incelemeler kalkolotik ve bakır çağlarına ait bir uygarlığın yaşadığını ortaya koymuştur.
Ayrıca söz konusu yörenin hititlerden önce ve onların döneminde Garkalarca"da yerleşim yeri olarak seçildiği Hitit yazalı kaynaklarından anlaşılmaktadır.
M.Ö.12.yy.da Anadolu da hitit siyasal egemenliğinin kalkmasından sonra samsunun çeşitli devletlerin nüfusu haline geldiği sanılmaktadır.
M.Ö.750-760 yılları arasında anadolu da Yuna kolonilerinin kurulduğu dönemde samsun Amisos adlı küçük bir yerleşim merkezi idi.
Şehrin lon şehir devletlerinden Miletos(Millet) tarafından kurulduğu kabul edilmektedir.
Bu çağlarda şehir pek çok el değiştirmiştir.
M.Ö.5.yy.da Atinalılar
M.Ö.4.yy.da önce persler daha sonrada Makadonyalılar(iskender) egemen olmuştur.
M.Ö.331 yılında büyük iskender Amisos'u bağımsız şehir olarak ilan etmiştir.
Ancak M.Ö.3.yy.da ortaya çıkan Pontios devletinin egemenliği bu şehirde etkin olmuştur.
M.Ö.47.de Romalı sezar'ın kesin egemenliğine giren samsun bu egemenliği izleyen hıristiyanlığın yayıldığı Bizans döneminde bir piskoposluk merkezi siyasal tarihte ve dinler tarihinde yer alır.
1071 Malazgirt Zaferi ile anadolu kapılarının Türklere açılmasından sonra Samsun Anadolunun fethi ile görevli komutanlardan Melik Danişment Gazi ve onun kurduğu beyliğin denetimi altına girmiştir.
12.yy.sonralarında Anadolu Selçuklu Devletinin eline geçmiştir.
14.yy.da Canik beylerinin yönettiği samsun ve dolayları Osmanlı devletini ikici kez kuran çelebi sultan mehmet eliyle 1413 te osmanlı yönetimine katılmış 1427 yılında da Canik adıyla ilk kez haritaya girmiştir.
Samsun ve yöresinde tütün ekimini yaygınlaşması ve buharlı gemilerin Karadeniz'de işlemesiyle 19.yy.da Samsun karadeniz'de küçük bir iskele olma durumundan kurtuldu.
1869 yılında büyük bir yangın geçiren samsunun hemen hemen tamamı yanarak kül oldu.
Fakat zengin bir ticaret merkezi ve şehri olduğundan kısa zamanda kalkındırdı.
Fransadan getirilen bir mimarın planına göre şehirde birbirine dik olarak kesen dar sokak ve caddeler boyunca evler yapıldı.
1.Dünya savaşından sonra parçalanan ve düşmanlar tarafından istila edilen bu cennet vatanımızı kurtarmak için harekete geçen Mustafa Kemal Paşa ordu müfettişi sıfatıyla Bandırma vapurunda yağmurlu ve fırtınalı bir havada Karadenizde üç gün yolculuktan sonra 19 mayıs 1919,da samsuna ayak basarak Milli Mücadelenin ilk adımını attı.
Söz konusu tarih Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından "Gençlik ve spor Bayramı" olarak ilan edilmiştir.
Ilan edildiği 1936 yılından beri her yıl 19 mayıs gençlik ve spor bayramı olarak kutlanmaktadır.